Kanał Raduni

Ostatnia aktualizacja: 2022-11-04

• Zgłoś

Opis

Kanał Raduni – zabytkowy (wpis do rejestru zabytków nr 986 z 18 maja 1981), sztuczny przekop Raduni o długości 13,5 km. Ma on początek w Starej Raduni, w Pruszczu Gdańskim, a uchodzi do Motławy w Gdańsku. Płynie przez Pruszcz Gdański i Gdańsk.HistoriaKanał został wytyczony w 1338 r., a wybudowany w latach 1348-1356 przez Krzyżaków, po uprzednim (w 1347 r.) zbudowaniu przed Pruszczem śluzy regulującej dopływ wody z Raduni. Pomysł realizacji tej budowli przypisuje się zwykle komturowi gdańskiemu i późniejszemu wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Winrichowi von Kniprode. W istocie decyzja o budowie kanału zapadła w latach 1333-1334, a rzeczywistym inicjatorem budowy był inny komtur gdański – Jordan von Vehren. Najstarsza wiadomość o Kanale Raduni znajduje się w przywileju dla Oruni z 1338 roku, natomiast w źródłach gdańskich kanał pojawia się po raz pierwszy w 1342 roku. Kanał miał służyć przede wszystkim do zaopatrzenia położonych na bagiennym terenie Gdańska i tamtejszego zamku krzyżackiego w świeżą wodę pitną, a także jako napęd dla Wielkiego Młyna (stąd jego pierwsza nazwa „Młynówka”). Wody płynące kanałem napełniały również miejskie fosy.Nad kanałem powstawały młyny (już z 1367 r. pochodzi wzmianka o „starym młynie”), kuźnie i tartaki – Krzyżacy zbudowali w Pruszczu młyn wodny, unowocześniony w 1619 roku przez Jakuba van den Blocke i Jana Strakowskiego. Ze względu na strategiczny charakter kanału, w średniowieczu i czasach nowożytnych był on strzeżony przez basteję, znajdującą się między śluzą a Kościołem Podwyższenia Krzyża Świętego w Pruszczu.